Özgüvenli Çocuk Nasıl Yetiştirilir?
Yetişkin bireyler, evlilik işlemlerinden belli bir süre sonra çocuk sahibi olmaya karar vermektedir. Bununla birlikte bilinçli bir şekilde çocuk yetiştirmek için çeşitli kaynaklardan bilgi edinmektedirler. Konuyla bağlantılı olarak özgüvenli çocuk nasıl yetiştirilir sorusu da hem anne ve baba olmak isteyen hem de anne ve baba olan bireyler tarafından araştırılmaktadır.
Toplum içerisinde özgür bir şekilde kendini ifade edebilen ve insan içerisinde hızlıca adapte olabilen çocukların özgüvenli olduğu düşünülmektedir. Bu noktada sıralanan durumlara karşı çekingenlik gösteren çocuklarda da özgüven eksikliği olduğu düşünülmektedir. Burada ilk iş anne ve babaya düşmekte ve çocuk gelişimi için adım atmaları gerekmektedir.
Özgüvenli Çocuğun Özellikleri
Özgüvenli çocuğun özellikleri, bu eksikliği yaşayan çocuklardan oldukça farklıdır. Anlaşılabilen bir fark olması sayesinde de her iki taraf için belli başlı özellikler görülmektedir. Özgüvenli çocuk yetiştirme durumunda anne ve babaların mutlaka bilmesi gereken bu özellikler aşağıda maddeler halinde açıklanmıştır.
- Çocuklar kendi değerlerinin farkında olurlar.
- Olaylara karşı açık ve dürüst bir duruş sergilerler.
- Sorumluluk bilincine sahip olurlar ve kendi sorumluluklarının farkına varırlar.
- Diğer insanlara ve her canlıya karşı şefkat duygusu taşırlar.
- Sevgisini göstermede başarılı olurlar.
- Yapacakları her işte yeterli olduklarını kanıtlarlar.
Sıralanan bu özelliklerin özgüvenli çocuklarda olduğu görülmektedir. Ancak bu özelliklerin bulunmadığı çocuklar zıt durumlar sergilemekte ve özgüven eksikliği yaşadıkları fark edilmektedir.
Özgüven Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Özgüvenli çocuk yetiştirmek isteyen ancak çocuklarının özgüvensiz olduğunu düşünen anne ve babalar, konu hakkında bilgi edinmek amacıyla özgüven eksikliği nasıl anlaşılır sorusuna yanıt aramaktadır. Normal şartlarda her iki durum arasında belirli farklar olsa da özgüven eksikliğini kanıtlayan belli başlı özellikler bulunmaktadır. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir:
- Kendini başarısız ve yetersiz görme
- Fikir belirtme konusunda sorun yaşama
- Belli bir konuda karar verme konusunda zorluk yaşama
- Olumlu olayları göz ardı etme ve olumsuz olaylardan çabuk etkilenme
- Pişmanlık, suçluluk ve utanç gibi duyguların yoğun yaşanması
- Sosyal ortamlara girmede çekingenlik yaşama
- Sınır koyamama
Bu ve buna benzer pek çok durum, çocuklarda özgüven eksikliğinin olduğunu belirtmektedir. Küçük yaşlarda ortaya çıkan bu problemin çözülmesi ise çevreye ve özellikle aile içine bağlı olmaktadır.
Özgüven Eksikliği Neden Olur?
Özellikle çocuk yaşlarda kendini belli eden ve ileri dönemlerde daha büyük problemlere neden olan özgüven eksikliği pek çok etkene bağlı gelişebilmektedir. Özgüven eksikliği neden olur sorusu kapsamında verilen pek çok yanıtın aile ve sosyal çevre ile alakalı olduğu görülmektedir. Aşağıda sıralanan durumları inceleyerek özgüven eksikliğine neden olan faktörleri görebilirsiniz.
- Anne, baba davranışları ve aile içi problemler
- Ailelerin çocuklar üzerinde kurduğu baskı
- Ailelerin çocuklara karşı güven duymaması
- Görmezden gelme durumları ve iletişim bozuklukları
- Ailelerin çocuklarını diğer kişiler ile kıyaslaması
Bahsi geçen bu faktörlerin meydana gelmesi ile birlikte çocukların büyük çoğunluğunda özgüven eksikliği görülmektedir. Aynı zamanda yaşanan özgüven eksikliği diğer psikolojik sorunlara neden olabilmekte ve hatta yaşam tarzını da olumsuz etkileyebilmektedir.
Çocuklarda Özgüven Eksikliği Belirtileri
Bebeklikten çocukluğa ve çocukluktan ergenlik dönemine kadar pek çok çocuk belli başlı olumsuzluklar ile karşılaşabilmektedir. Gerek sosyal çevre gerekse de aile içinde meydana gelen sorunlar başlıca verilebilecek örnekler arasındadır. Bu sorunların sonucunda ise çocuklarda özgüven eksikliği meydana gelmektedir. Peki, çocuklarda özgüven eksikliği belirtileri nelerdir?
- Herhangi bir görevde hayal kırıklığına uğrama ve çabuk pes etme
- Okulda not düşüklüğü sebebiyle ilginin azalması
- Sessizlik, öfke patlamaları ve ağlama gibi ruh hallerinin ortaya çıkması
- Eleştiri ve övgüyü kabul etmede zorlanma
- Çoğunlukla akranlarına karşı kendilerini olumsuz yargılama
Bu belirtilerin kendini göstermesi sonucu çocuklarda özgüven eksikliği durumu görülebilmektedir. Ancak erken yaşta fark edilen bu olumsuz durum, belirli alışkanlıkların değiştirilmesi ile birlikte ortadan kaldırılabilmektedir.
Çocuklarda Özgüven Eksikliği Nelere Yol Açar?
Çocuklarda özgüven eksikliği nelere yol açar gibi pek çok soru, bahsi geçen problemin ortaya çıkması ile birlikte merak edilen başlıklar arasında görülmektedir. Özgüven eksikliği, küçümsenmemesi gereken ve derhal müdahale edilmesi önemli olan psikolojik sorunlar arasındadır. Aynı zamanda özgüven eksikliği hangi yaşta görülürse görülsün pek çok problemi de beraberinde getirebilmektedir. Peki, özgüven eksikliğinin yol açtığı diğer sorunlar nelerdir?
- Öncelikle özgüven eksikliği ile birlikte kendini gösteren en etkili problem, sosyal fobi olarak dile getirilmektedir.
- Çocukların gerek eğitimde gerekse de sosyal alanda topluma karışmada çekingenlik gösterdiği fark edilmektedir.
- Özgüven eksikliği yaşayan çocuklar, içe kapanık olmanın yanında kendilerine karşı saygı duymada da zorluk yaşamaktadır.
- Başta aileleri olmak üzere çevrelerinde bulunan insanların kendilerini sevmediğini düşünmektedir.
- Kendilerini ifade etmekte ve düşüncelerini özgürce söylemekte sorun yaşamaktadır.
- Toplum tarafından dışlandıklarını düşünmekte ve bu nedenle herhangi bir konuda başarısız olduklarını dile getirmektedir.
Çocuklara Özgüven Nasıl Kazandırılır?
Pek çok ailenin çocuk gelişimi konusunda bilinçli hale gelmesi ile birlikte çocuklara özgüven nasıl kazandırılır gibi sorulara yanıt aradıkları görülmektedir. Çocukların ileri yaşlarda daha büyük problemler yaşamamaları adına aileleri duruma kesinlikle müdahale etmelidir. Bu noktada pek çok ailenin yapması gerekenler aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.
- Çocukların ilgi duydukları alanlara yönlendirilmesi ve hobi edinmelerinin sağlanması
- Çocuklara karşı koşulsuz kabul ve sevgi sunulması
- Akranları ile kıyaslamaktan kaçınılması
- Çocukların ihtiyaç duyduğu durumların zamanında karşılanması
- Çocukların seçim yapmalarına müsaade etmek
- Çocukların olumlu taraflarının açığa çıkarılması ve sürekli pozitif geri dönüş yapılması
- Çocukların bir sorun ile karşılaştığında tek başına çözmesine destek olmak
- Çocuklara yeteri kadar zaman ayırmak
Bu ve buna benzer davranışların gerçekleşmesi halinde çocuklarda gözle görülebilir bir değişimin olduğu fark edilecektir. Aynı zamanda bu şekilde davranılması ile birlikte çocukların daha güçlü bir benliğe kavuşması sağlanacak ve kendilerine duydukları saygının artması da görülecektir.
Çocuklarda Özgüven Eksikliğinin Tedavisi
Genellikle psikolojik olarak yaşanan pek çok sorun için tedavi yöntemi bulunmaktadır. Ancak söz konusu çocuklarda yaşanan sorunlar olduğunda tıbbi bir tedavi yerine davranış değiştirme yöntemleri önerilmektedir. Çocuklarda özgüven eksikliği tedavisi, aileler tarafından uygulanabilecek tavırlara bağlıdır ve bu yeni alışkanlıklar sayesinde çözülebilir.
Aynı zamanda aileler her ne kadar bu konuda bilinçli olsa da bir psikolojik danışman ile anlaşarak da çocukları hakkında görüşebilmektedir. Bu yöntemin tercih edilmesi ile birlikte çocuklar daha profesyonel bir biçimde özgüven kazanabilmektedir. Bununla birlikte aileler de bilinçlendirilmekte ve aile içi davranışlar da normale dönmektedir.
Kitapların Özgüven Eksikliğinin Geliştirilmesindeki Etkisi
Piyasada yer alan psikoloji kitapları arasında özgüven halini anlatan ve hatta destekleyen pek çok kaynak bulunmaktadır. Çoğu aileler, çocuklarına özgüven kazandırmak amacıyla bu konuda bilinçlenmeyi tercih etmektedir. Bu noktada ise kitapların özgüven eksikliğinin geliştirilmesindeki etkisi başlığı bir hayli ilgi çekici olmaktadır.
Konuyla bağlantılı olan pek çok kitap, bu konuda bilinçlenmeyi sağlayabilir. Pek çok örneğin bulunduğu bu kategoride başlıca seçilebilecek kitaplardan biri de Nurdoğan Arkış’ın Çocukta Özgüven Nasıl Gelişir adlı kitabıdır. Çocuklarda meydana gelen özgüven eksikliğinin düzeltilmesine yönelik yöntemlerin sunulduğu bu kitap aileler tarafından tercih edilebilir.